O udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych decyduje Komendant Straży Granicznej. Jest to forma pomocy zgodna z zasadami Narodów Zjednoczonych określonymi w preambule, a także polskimi przepisami prawnymi.
Zgoda na pobyt ze względów humanitarnych – kto jej udziela i kiedy?
Pobyt ze względów humanitarnych nie jest tożsamy z przyznaniem statusu uchodźcy,, natomiast zgodnie z przepisami o ochronie praw człowieka przysługuje każdemu cudzoziemcowi, co do którego zachodzi podejrzenie, że jego powrót do ojczyzny związałby się z zagrożeniem jego życia, zdrowia, przymusem pracy, pozbawieniem prawa do rzetelnego sądu. Pobyt ze względów humanitarnych został uregulowany szczegółowo w przepisach rozdziału 3 działu VIII ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach, w artykułach od 348 do 350.
Komendant na przeprowadzenie takiego postępowania ma miesiąc. W szczególnie zawikłanych przypadkach okres ten może zostać wydłużony do dwóch miesięcy. Trudno jednak ukrywać, że ograny straży granicznej niechętnie wydają podobne decyzje, dlatego też do przekazywania informacji mających potwierdzić prawo do takiego pobytu warto się dobrze przygotować: https://karta-pobytu.pl/baza-wiedzy/pobyt-humanitarny/
Jakie przesłanki mają znaczenie przy wydawaniu takiej zgody?
W rozumieniu prawa międzynarodowego i polskiego Komendant SG może wydać zgodę na pobyt ze względów humanitarnych w sytuacji gdy podczas postępowania o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu ujawnione zostały przesłanki zobowiązujące do udzielenia zgody na taki pobyt. Oznacza to, że mimo odmowy udzielenia zgody na pobyt stały, przyznanie statusu uchodźcy, możliwe jest otrzymanie zgody na pobyt humanitarny. Trzeba natomiast pamiętać, że jeśli ustanie przyczyna udzielenia zgody na taki pobyt lub też cudzoziemiec zostanie uznany za zagrożenie dla bezpieczeństwa RP, zgoda taka może zostać natychmiast cofnięta.
W postępowaniu o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu obowiązkowo bada się, czy nie zachodzą przesłanki do pobytu humanitarnego. Nie jest więc tutaj potrzebny dodatkowy wniosek, natomiast cudzoziemiec powinien udzielić wszelkich informacji, które mogłyby się przyczynić do ustalenia, czy zachodzi któraś z kluczowych przesłanek. Chodzi tutaj przede wszystkim o:
- zagrożenie prawa do życia cudzoziemca, jego wolności i bezpieczeństwa osobistego,
- zagrożenie poddania torturom albo nieludzkiemu, poniżającemu traktowaniu albo karaniu,
- zagrożenie zmuszenia cudzoziemca do pracy,
- zagrożenie pozbawienia prawa do rzetelnego procesu sądowego,
- zagrożenie ukaraniem bez podstawy prawnej
- zagrożenie naruszenia prawa cudzoziemca do życia rodzinnego lub prywatnego, zgodnie z przepisami Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z Rzymu, z dnia 4 listopada 1950 roku,
- zagrożenie, że odesłanie cudzoziemca naruszałoby prawa dziecka, określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu.
Wystarczy, że udowodniona zostanie jedna z wymienionych przesłanek, aby uzasadnione było wydanie zgody na pobyt ze względów humanitarnych.
Pobyt ze względów humanitarnych a pobyt stały
Pobyt ze względów humanitarnych nie jest oczywiście równoznaczny ze zgodą na pobyt stały, natomiast otwiera szanse i możliwości na to, aby w przyszłości ubiegać się o taką zgodę. Dla niejednego cudzoziemca to właśnie zgoda na pobyt ze względów humanitarnych okazuje się pierwszą przepustką do skutecznej ucieczki z ojczyzny i rozpoczęcia życia w nowym kraju.