Pojęcie współżycia społecznego jest klauzulą generalną i występuje zarówno w kodeksie cywilnym jak kodeksie pracy. Pojęcie klauzuli generalnej oznacza, że jest to zwrot, który znajduje się wprawdzie w przepisach prawa, ale jest niedookreślony. Odsyła on do obowiązujących norm i ocen, które są poza prawem. Pozwala ono na to, by organy, które stosują prawo mogły podejmować w różnych sytuacjach decyzje, dopasowane do indywidualnych potrzeb.
Pod pojęciem zasady współżycia społecznego rozumie się ogólnie uznawane wartości, reguły czy ogólnie przyjęte obyczaje. Zasady współżycia społecznego rozumiane są jako zbiór pewnych zasad, będących wskazówkami, jak postępować pod względem moralnym czy etycznym.
Zasady współżycia społecznego, nie wymagają tego, aby je w jakiś sposób usystematyzować. Dlaczego? Ponieważ nie da się ich ubrać i umieścić w sztywnych ramach. Istotą tych zasad jest indywidualizacja ich ocen, które w dużej mierze są zależne od okoliczności. Z tego powodu też zasady współżycia są ujęte w formie klauzul generalnych, aby zapewnić elastyczność w ich stosowaniu.
Przykłady zasad współżycia wspołecznego
Przykładem zasad współżycia społecznego są różnego rodzaju regulaminy, które tworzą wspólnoty mieszkaniowe. Są one wewnętrznym regulatorem pewnego domowego miru. Zasady te opisują np. zasady parkowania samochodu, czy korzystania z ogólnodostępnych pomieszczeń, przykładem takiego zapisu, może być ustalenie, że głośne remonty można przeprowadza w godzinach od 8-19, co nie pokrywa się z ogólnie przyjętymi godzinami ciszy nocnej. Za naruszenie przyjętych zasad mogą grozi sankcje prawne, np. wspólnota może sprzedać czy wyrzucić rzeczy pozostawione w miejscy, które nie jest do tego przeznaczone, a w skrajnych przypadkach, możne wystąpić nawet do sądu o eksmisje.
Rozwód, a naruszenie zasad współżycia społecznego
Również w czasie rozwodu, może dojść do sytuacji, które mogą być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Taką sytuacją jest np. gdy po kilkudziesięciu, czy nawet po kilku latach wspólnego życia, jedna z osób chce wziąć rozwód, gdy ta druga jest nieuleczalnie chora. W takiej sytuacji ocena sądu musi być obiektywna, ale jednocześnie odnosić się do obowiązujących w danym społeczeństwie norm.
Biorąc pod uwag normy życia społecznego, jako przesłanki negatywnej do rozpadu małżeństwa bardzo ważny może być taki aspekt jak np. czas trwania małżeństwa, oraz wiek czy zdrowie małżonków jak również ich zdolność do pracy czy samodzielnej egzystencji. Przykładem może być sytuacja, gdy żona nie pracowała zajmując się dziećmi, dlatego też mąż chcąc ją potem zostawić musi liczyć się z tym, że szanse na podjęcie przez nią pracy są bardzo znikome. Dlatego mąż, który chce rozwodu, bo znalazł sobie nową kobiet, nie może raczej na niego liczyć, chyba, że również zona wyraża zgodę. W takiej sytuacji, zazwyczaj sąd zasądza alimenty, której wysokość zależy od zarobków męża, ale również potrzeb żony, gdy np. musi ona stosować leki są one odpowiednio wyższe.
