Szeroko pojęty temat prawa konstytucyjnego jest powiązany z interpretacją oraz wdrażaniem postanowień zawartych w ustawie zasadniczej. Konstytucja, określająca podstawowe zasady funkcjonowania społeczeństwa, jest fundamentem, na którym zbudowane zostało państwo Polskie. Zapisane w niej prawa determinują funkcjonowanie władz państwowych i samorządowych oraz relacje pomiędzy władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Każde nowe prawo ustanawiane przez parlament musi być z nią zgodne. Konstytucja określa także prawa i obowiązki obywateli.
Funkcje prawa konstytucyjnego
Jedną z podstawowych funkcji prawa konstytucyjnego jest określanie sposobu sprawowania władzy w danym państwie. Sprowadza się to do ustanowienia zasad, według których można zatwierdza i wprowadzać w życie nowe przepisy. Konstytucja reguluje stosunki pomiędzy legislaturą, egzekutywą a sądownictwem, wraz z podległymi im organami. W tym kontekście, jedną z kluczowych kwestii jest ukazanie hierarchii i relacji pomiędzy poszczególnymi instytucjami. Należy pamiętać o tym, że ustawa zasadnicza jest zarówno częścią całego systemu prawnego jak i ramą, w której muszą zmieścić się wszystkie obowiązujące przepisy.
Prawo konstytucyjne zawiera opis przebiegu procesu legislacyjnego. Jest to procedura, w której parlament może ustanawiać nowe przepisy. Konstytucja ściśle określa sposób, w jaki można ją zmienić. Jest to bardzo ważne, ponieważ zbyt częste lub pochopnie wprowadzane poprawki do ustawy zasadniczej mogłyby wywołać chaos prawny i rozchwianie aparatu władzy. Prawo konstytucyjne może również nakazywać kilkukrotne czytanie nowej ustawy na posiedzeniu parlamentu, przed jej wejściem w życie. Ponadto zawiera także ściśle określone terminy, w czasie których wybrany rząd może sprawować władzę.
Kolejnym zadaniem konstytucji jest określenie norm i zasad panujących w społeczeństwie. Są w niej zawarte zarówno prawa i wolności obywatelskie jak i obowiązki ludności cywilnej względem państwa. Ustawa zasadnicza jest jednym z elementów, które mają wpływ na zacieśnianie więzi społecznych. Obrazuje ona różnorodność społeczeństwa i zwraca uwagę na jego potrzeby. Prawo konstytucyjne ułatwia obywatelom identyfikowanie się z instytucją, jaką jest państwo, ponieważ podkreśla znaczenie jednostki w systemie rządów demokratycznych. Konstytucja zapewnia nienaruszalność elementarnych praw człowieka. Zapewnia nam ona nietykalność osobistą, wolność wyznania oraz słowa. Zawiera również zapisy dotyczące prawa do nauki, pracy, wybierania władzy lub stawania w szeregach rządzących.
Obecny wygląd ustawy zasadniczej zawdzięczamy wszystkim naszym przodkom. Jest ona wyrazem dążenia ludzkości do tworzenia demokratycznych struktur władzy oraz respektowania praw wynikających z natury człowieka. Nie jest to fikcyjny dokument, który powstawał na przestrzeni kilku miesięcy czy lat. Konstytucja to zapis idei, które zostały zaakceptowane przez społeczeństwo. Nie zamyka ona możliwości dalszego rozwoju i ulepszania istniejących zasad. Prawo konstytucyjne jest dynamiczne i podlega ciągłym modyfikacjom. Na przestrzeni wielu lat można zaobserwować nieustanny postęp i wprowadzanie nowych wynalazków prawnych. Konstytucja pełni również funkcję wychowawczą. Dzięki temu, że określa zasady funkcjonowania państwa, pomaga w podtrzymywaniu i rozwijaniu obecnego systemu. Przyszłe pokolenia będą miały szansę w oparciu o nią tworzyć własne struktury władzy.
Prawo konstytucyjne obowiązuje wszystkich obywateli danego państwa, bez względu na wiek, płeć czy zamożność. Zostało ono zapisane w formie ogólnej, którą można interpretować w zależności od potrzeb danej grupy społecznej czy sytuacji. Ustawa zasadnicza nie jest bezpośrednim zwrotem do obywateli. Jej adresat jest ujęty w sposób generalny i abstrakcyjny. Nakreśla ona jedynie ogólny sposób sprawowania władzy oraz funkcjonowania całego społeczeństwa. Aby ustanowione zasady wprowadzić w życie, niezbędne są dodatkowe przepisy prawne, takie jak poszczególne ustawy rządowe. Jedynym wyjątkiem są zapisy dotyczące budowania i funkcjonowania aparatu państwowego. Istniejące zasady są precyzyjne i nie wymagają tworzenia dodatkowych definicji.
Prawo konstytucyjne jest jednym z najważniejszy zagadnień omawianych na studiach prawniczych. Częstokroć przed rozpoczęciem kształcenia w konkretnej dziedzinie prawa, słuchacze muszą wykazać się szczegółową znajomością konstytucji. Na wielu wydziałach prawniczych, studenci pierwszego roku skupiają się tylko i wyłącznie na poznaniu zapisów ustawy zasadniczej.
Trudno wyobrazić sobie dzisiejsza rzeczywistość bez istnienia prawa konstytucyjnego. Zapisany w nim dorobek cywilizacji wydaje nam się dziś czymś naturalnym i oczywistym. Tymczasem nie zawsze w dziejach ludzkości podstawowe prawa były skatalogowane i respektowane. Najważniejszym zapisem dotyczącym jednostki ludzkiej, jest nadanie jej prawa do życia. Bez niego nie sposób mówić o jakichkolwiek innych wolnościach człowieka, takich jak wolność słowa, wyznania czy prawo do informacji. Konstytucja zapewnia wszystkim obywatelom i każdemu z osobna niezbywalne prawo do ochrony życia i zdrowia. Jest to jej największa wartość oraz przełomowe osiągnięcie ludzkości. Wszystkie pozostałe postanowienia zawarte w ustawie zasadniczej nie są tak istotne, ponieważ bez zagwarantowania prawa do życia, nie miałyby one żadnego znaczenia. Właśnie dlatego prawo konstytucyjne jest jednym z najważniejszych wynalazków ludzkości.
