W jaki sposób możemy zdefiniować pojęcie prawa administracyjnego. Czym jest prawo administracyjne i w jaki sposób określa prawa i obowiązki podmiotów podległych instytucjom administracji publicznej? Jakie dokumenty prawne mają wpływ na kształt i zakres funkcjonowania prawa administracyjnego w Polsce? Poznaj podstawowe cele i założenia prawa administracyjnego oraz genezę powstania tej rozbudowanej dziedziny prawa.
Prawo administracyjne – definicja
Możemy podjąć próbę definicji prawa administracyjnego jako odrębnej gałęzi lub dziedziny prawa, która odnosi się do norm o charakterze materialnym, głównie do norm o charakterze podmiotowym. Prawo administracyjne określa i reguluje sytuacje prawną tych podmiotów oraz określa wzajemne relacje między podmiotami niepodporządkowanymi organom administracji a instytucjami administracji publicznej. Jest to więc dosyć trudny do jednoznacznej definicji termin prawny. Możemy uogólnić jednak zakres prawa administracyjnego i określić tę dziedzinę prawa jako ogół norm regulujących stosunki społeczne związane z administracyjną działalnością organów państwowych i innych podmiotów wykonujących funkcje administracyjne w administracji publicznej. Jedną z podstawowych cech prawa administracyjnego jest możliwość zastosowania określonych środków przymusu względem wymienionych wcześniej podmiotów, które wymuszają podporządkowanie tych podmiotów do wykonania postanowień zawartych przez organy administracji publicznej. Nauka prawa administracyjnego zajmuje się: ustrojem administracji, prawnymi formami jej działania, kontrolą administracji, funkcjonowaniem działów administracji.
Prawo administracyjne w Polsce
W Polsce prawo administracyjne jest stanowione przez poszczególne zbiory aktów prawnych, tj:
- przepisy ustrojowe organów administracji publicznej,
- przepisy proceduralne,
- przepisy dotyczące szczegółowych działów administracji
- przepisy dotyczące kontroli nad działalnością administracji,
Prawo administracyjne – geneza
Prawo administracyjne jako dziedzina prawa wyodrębniła się pod koniec XVIII wieku i można powiedzieć, że jest jedną z konsekwencji przemian społeczno-politycznych we Francji. Można powiedzieć, że katalizatorem tych zmian miały ruchy społeczne określone przez historyków jako Rewolucja francuska. Konsekwencją przemian rewolucyjnych było m.in. przekształcenie ustroju Państwa, a co za tym idzie ewolucję stosunków prawnych pomiędzy obywatelem w Państwie a instytucją Państwa. Można powiedzieć również, że właśnie w konsekwencji tych zmian obywatel zyskał szereg praw w Państwie, przestał być wyłącznie „poddanym”. Obywatel zyskał więc swego rodzaju „moc prawną”, a więc szereg praw również obowiązków) w Państwie, które zostały zagwarantowane obywatelowi na mocy stosownych aktów prawnych.
Początkowe przepisy prawne bardzo drobiazgowo regulowały życie społeczne. Zakreślały tym samym (nadmiernie) zakres oddziaływania prawa administracyjnego. Wraz z rozwojem liberalizmu, przepisy prawa administracyjnego wyznaczały przede wszystkim ramy działania administracji publicznej. Zakres oddziaływania prawa administracyjnego zwiększał się w tych krajach w miarę rozszerzania się państwowego interwencjonizmu – czyli polityi aktywnego oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych, które jest przeciwieństwem założeń liberalizmu.
