Bycie świadkiem w sprawach procesowych wiąże się w momencie powołania do tego, aby wystąpić w takiej roli. Powołania takiego, w przypadku procesów karnych, dokonuje prokurator, na etapie przygotowawczym do procesu. Zgodnie z zapisem w artykule 177 w Kodeksie Postępowania Karnego, osoba, która zostanie na świadka powołana, nie może odmówić stawienia się w celu złożenia zeznań, chyba, że swoją nieobecność udokumentuje choroba lub innym nadzwyczajnym wypadkiem losowym.
Świadek, ma obowiązek zapoznania się z korespondencją otrzymaną z sądu. W liście, który jest listem poleconym zawarty jest termin rozprawy, oraz informacje o obowiązkach i prawa świadka.
Co należy zabrać ze sobą do sądu i o czym pamiętać przed rozprawą?
Świadek zobowiązany jest zabrać ze sobą dokument, który potwierdziłby tożsamość danej osoby, może być to dowód osobisty, lub paszport. I choć nie ma ustaleń, jak świadek powinien ubrać się na rozprawę, to warto zadbać o schludny i porządny wygląd. Dzieli temu osoba staje się bardziej wiarygodna i podkreśla on powagę sytuacji.
Przed rozpoczęciem rozprawy świadek powinien zapoznać się z wokandą. Jest to spis spraw, które są danego dnia omawiane. Każda sprawa posiada swoją sygnaturę i przypisane są do niej nazwiska świadków, którzy będą w danym dniu przesłuchiwani. Świadek przed rozprawą musi zachować czujność, aby nie przegapić momentu, gdy zostanie wywołany, aby potwierdzić swoją obecność i zdolność do składania zeznań. Brak stawiennictwa w sądzie o wyznaczonej porze może skutkować karą grzywny, dlatego tak ważne jest aby świadek stawił się w sądzie punktualnie.
Świadek na sali sądowej
Świadek, który jest poproszony na sale rozpraw, musi wylegitymować się i potwierdzić swoją tożsamość, a następnie na polecenie sądu opuszcza salę i czeka na zewnątrz, na ponowne wezwanie. Po ponownym wezwaniu, odbywa się właściwe przesłuchanie świadka.
W sądzie w czasie przesłuchania obowiązują jasno określone zasady, których trzeba przestrzegać. Przede wszystkim świadek składa zeznania stojąc oraz obowiązuje zasada zwracania się w formie „Wysoki sądzie”. Również do innych obecnych na sali świadek musi zwracać się stosując ich tytuły np. panie adwokacie itp.
Występując w sądzie w roli świadka należy pamiętać o tym, aby nie odzywać się bez pytania, nie wchodzić w dyskusje i polemikę z sędzią. Złamanie tych zasad, może grozić nałożeniem kary grzywny, za obrazę sądu czy zakłócanie porządku na sali obrad. O tym, o czym ważne jest aby pamiętać w trakcie przesłuchania, to to, że przed wykonaniem każdej czynności, należy zapytać o pozwolenie sądu.
Przebieg przesłuchania przebiega zazwyczaj następująco: najpierw świadek podaje swoje dane i legitymuje się dowodem tożsamości, przedstawia gdzie mieszka i zostaje poinformowany o sankcjach karnych, za złożenie fałszywych zleceń. Następnie świadek odpowiada na pytania, zadane mu przez sąd. Ważne jest aby na pytania sądu odpowiadać w sposób jasny i zwięzły, wtedy przesłuchanie przebiega sprawnie, bez zbędnego stresu i niepotrzebnych nerwów.
