Składanie zeznań, jest to ustne przedstawienie pewnej sytuacji czy okoliczności. Natomiast składanie fałszywych zeznań można określić jako podawanie sprzecznych z prawdą informacji na temat danego zdarzenia lub zatajenie istotnych faktów. Istotne jest to, że osoba składając fałszywe zeznania musi mieć świadomość, że wprowadza sąd czy organu ścigania w błąd.
Warto dodać, że odpowiedzialność karną za składanie zeznań niezgodnych z prawdą ponosi się nie tylko wtedy, gdy występuje się jako świadek przy procesie karnym, ale również przy postepowaniu w sprawach cywilnych.
Składanie fałszywych zeznań
Jak już wspomniano, jeśli osoba, występująca jako świadek dopuści się poświadczenia nieprawdy, grożą jej sankcje karne. I tylko poza nielicznymi wyjątkami, osoba wezwana na świadka ma obowiązek złożenia przed sądem stosowanych zeznań.
Osoba, która złożyła fałszywe zeznania, zgodnie z zapisami w polskim prawie, może zostać oskarżona o popełnienie występku, za co grozi pozbawienie wolności do trzech lat. Świadek nim złoży zeznania, zostaje poinformowany przez są o konsekwencjach, czyli o odpowiedzialności karnej, którą będzie musiał ponieść w przypadku, gdy złoży fałszywe zeznania.
Kto może odmówić składania zeznań?
Zasadniczo prawo do odmowy zeznań mają najbliższe osoby oskarżonego. I tak są to:
- Małżonkowie, również wtedy gdy małżeństwo ustało
- Dzieci, również przysposobione
- Rodzice i dziadkowie
- Rodzeństwo
Są jednak sprawy i postepowania, w których świadek nie może odmówić składania zeznań, chyba, że powiedzenie prawdy naraziłoby najbliższych na konsekwencje prawne, społeczne czy finansowe. Do spraw, gdzie nie przysługuje prawo do odmowy zeznań należą postepowania dotyczące praw stanu np. uznanie czy zaprzeczenie ojcostwa, unieważnienie związku małżeńskiego itp. Wyjątkiem są sprawy rozwodowe.
Warto tutaj dodać, że odmowa zeznań może nastąpić w sytuacji, gdy złożenie ich wiązałoby się z naruszeniem tajemnicy zawodowej. Również osoby duchowne mogą zasłonić się tajemnicą spowiedzi.
Gdy świadek w nieuzasadniony sposób odmówi składania zeznań, może zostać przez sąd ukarany karą grzywny.
Czy można uniknąć kary za składanie fałszywych zeznań?
Istnieją pewne okoliczności i sytuacje, w których świadek, pomimo złożenia fałszywych zeznań, może uniknąć odpowiedzialności karnej. Do takich wyjątków należą następujące sytuacje:
- W ostatecznej ocenie sądu, zeznania świadka nie mają wpływu na to jak dana sprawa zostanie rozstrzygnięta.
- Świadkowi nie grożą sankcje karne również wtedy, gdy zgłosi fakt fałszywych zeznań i je sprostuje, nim zapadnie prawomocny wyrok sądu.
- Inne konsekwencje składania fałszywych zeznań
W sytuacji, gdy pracownik składa fałszywe zeznania w procesie, w którym bierze udział jego pracodawca, może to skutkować konsekwencjami związanymi z pozostawaniem w stosunku pracy. Gdy pracodawca uzna, że zeznania te były ciężkim naruszeniem zasadniczych obowiązków, jakie świadek miał jako pracownik, ma prawo rozwiązań z nim umowę w trybie natychmiastowym- dyscyplinarnym.
