W świetle dzisiaj obowiązującego prawa, wszystkie kwestie związane ze śmiercią i dziedziczeniem nie są do końca jasne i klarowne dla przeciętnego obywatela. Żeby poprawnie uregulować sytuację prawną po osobie zmarłej konieczne jest przeprowadzenie postępowania nieprocesowego o stwierdzenie nabycia spadku.
Tylko to postępowanie, zapewnia poprawność formalną i sprawia, że wszystkie osoby powołane do spadku są prawidłowo. Jest to bardzo potrzebna instytucja prawa spadkowego, bowiem dzięki temu cała masa spadkowa zostaje przypisana właściwie do spadkobierców, którzy mają pewność, że dział spadku został przeprowadzony zgodnie z prawem. Jednak wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku wymaga znajomości przynajmniej podstawowych przepisów z prawa spadkowego, a także złożenia prawidłowego wniosku i wszystkich niezbędnych dokumentów, dzięki którym stwierdzenie nabycia spadku będzie mogło być przeprowadzone przez sąd.
Miejsce złożenia wniosku i opłata
Wniosek o stwierdzenia nabycia spadku powinien być złożony w sądzie spadku, to znaczy sądzie, który był właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania osoby zmarłej. Od tej zasady nie ma wyjątków, bowiem zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego jest to właściwość wyłączna. Złożenie wniosku z innym sądzie spowoduje odrzucenie takiego wniosku. Żeby to poprawnie złożyć wystarczy znać ostatni adres zamieszkania spadkodawcy i sprawdzić, jaki jest sąd właściwy. Podczas składania wniosku nie należy zapominać o opłacie sądowej, której brak uiszczenia spowoduje odrzucenie wniosku. Wysokość opłaty sądowej przy sprawach o dział spadku wynosi pięćdziesiąt złotych i musi być uregulowana wraz ze złożeniem wniosku. Jeżeli osoba składająca taki wniosek znajduje się w bardzo trudnej sytuacji materialnej może skorzystać z instytucji zwolnienia od opłat sądowych. Wówczas razem z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku składa wypełniony formularz o zwolnienie od kosztów sądowych, w którym dokładnie opisuje swoją sytuacje materialną i rodzinną. Należy także załączyć odpisy wniosku dla każdego uczestnika postępowania spadkowego.
Osoby, mające interes prawny
Wniosek o dział spadku może złożyć w sądzie każdy ze spadkobierców, a także każda osoba, która ma interes prawny. Do takich osób można zaliczyć między innymi wierzycieli osoby zmarłej czy osoby uprawnione do zachowku. Spadkobierca, składający wniosek występuje wówczas w charakterze wnioskodawcy, natomiast pozostali stają się uczestnikami postępowania spadkowego. Jako uczestników należy traktować zarówno osoby dziedziczące na podstawie testamentu, jak i te na podstawie ustawy. Dzięki temu spadkobiercy mogą sami zdecydować, kto będzie występował, jako wnioskodawca, a komu będą przysługiwały prawa uczestnika postępowania spadkowego po zmarłym.
Niezbędne dokumenty
Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć liczne dokumenty, dlatego warto być świadomym, jakie są niezbędne, żeby nie powodować przewlekłości postępowania sądowego i przyspieszyć całą sprawę prowadzoną przez sąd. Prawidłowy komplet dokumentów zapewni szybkość postępowania i brak konieczności wzywania wnioskodawcy o uzupełnienie braków formalnych. Przy kompletowaniu dokumentów trzeba rozróżnić czy podstawą dziedziczenia jest ustawa czy testament i złożyć zgodnie z tym odpowiednie dokumenty. W wypadku dziedziczenia ustawowego należy przede wszystkim należy dostarczyć akt zgonu spadkodawcy, a także akty stanu cywilnego, które potwierdzają więzy spadkobierców ze spadkodawcą, takie jak akt urodzenia czy akt zawarcia związku małżeńskiego. Należy pamiętać, że dokumenty te muszą być złożone w oryginałach, o które można wystąpić do urzędu stanu cywilnego. Natomiast, w wypadku dziedziczenia testamentowego do wniosku o dział spadku po zmarłym należy dołączyć również akt zgonu spadkodawcy, a także testament, który w tym wypadku stanowi główną podstawę dziedziczenia i w którym zawarte są konkretne majątkowe rozporządzania zmarłego, dotyczące spadkobierców, zachowków czy innych praw majątkowych.
