Ochrona pracownika będącego w wieku przedemerytalnym obowiązuje w przypadku każdej zawartej umowy o pracę. Nie ma ona jednak absolutnego charakteru, ponieważ istnieją sytuacje, w których dopuszczalne jest zwolnienie takiego pracownika.
W jakich sytuacjach ochrona ta obowiązuje?
Artykuł 39 Kodeksu Pracy mówi o tym, iż pracownik w wieku przedemerytalnym nie może zostać zwolniony, jeśli pozostało mu nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, o ile okres zatrudnienia umożliwi otrzymanie praw do emerytury. Należy pamiętać, że w Polsce ten wiek wciąż wynosi 60 lat w przypadku kobiet oraz 65 lat u mężczyzn. Niezbędnym warunkiem do uzyskania emerytury jest także odpowiednia długość stażu pracy.
Pomimo zmian mających na celu podwyższenie wieku emerytalnego, pracownicy którzy uzyskali status ochronny od zwolnienia przed 1 stycznia 2013 r. mogą z niego korzystać do momentu osiągnięcia podwyższonego wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę.
Co może spowodować wcześniejsze zwolnienie pracownika?
Starsi i bardziej doświadczeni pracownicy wciąż żyją w obawie, czy uda im się utrzymać swoje dotychczasowe zatrudnienie do chwili osiągnięcia wieku emerytalnego. Pomimo ochrony, której podlega znaczna większość z nich, istnieje szereg sytuacji i okoliczności, które w konsekwencji mogą doprowadzić do ich zwolnienia.
Przede wszystkim trzeba uwzględnić formę zawartej umowy. Jeśli została ona podpisana w oparciu o pracę na czas określony, próbny bądź ustalony czas wykonania pracy, a okres ten ulega wygaśnięciu, wówczas nie uwzględnia się czasu pozostałego do przejścia na emeryturę, i taki pracownik nie podlega ochronie. Dotyczy ona wyłącznie umów za wypowiedzeniem.
Pracodawca może zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym, jeżeli ten w istotny sposób naruszył swoje podstawowe obowiązki, z własnej winy utracił uprawnienia wymagane do piastowanego stanowiska lub w okresie zatrudnienia dopuścił się stwierdzonego czynu przestępczego, uniemożliwiającego mu dalszą pracę.
Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym nie obowiązuje również w sytuacji ogłoszonej upadłości bądź likwidacji pracodawcy, chyba że istnieje opcja zawarcia układu. W odniesieniu do zwolnień grupowych nie można rozwiązać umowy o pracę, lecz dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Warunkiem koniecznym do tego jest zatrudnianie w swojej firmie co najmniej 20 pracowników.
Umowę można wypowiedzieć także, jeśli choroba pracownika uniemożliwia mu dalsze wykonywanie pracy, co musi zostać orzeczone przez lekarza, a także kiedy z tytułu całkowitej niezdolności uzyskuje on prawo do otrzymywania renty.
Zwolnienie pracownika w wieku przedemerytalnym może mieć miejsce, jeśli taka osoba nie pracuje w pełnym wymiarze godzin, ale w tym samym czasie pobiera emeryturę.
Jeżeli pracodawca dąży do wypowiedzenia umowy o pracę osobie będącej w wieku przedemerytalnym, musi dokładnie zapoznać się z sytuacjami, które dopuszczają zwolnienie. Gdy jednak zrobi to niezgodnie z obowiązującym prawem, pracownik w przeciągu 7 dni od daty wypowiedzenia może złożyć wniosek do sądu pracy o ponowne zatrudnienie bądź wypłatę odszkodowania z tytułu bezprawnego zwolnienia. W dokumencie tym musi zostać zawarte roszczenie oraz okoliczności, które mogły wpłynąć na taką decyzję pracodawcy.
