Przejdź do treści

Kto ponosi koszty sądowe?

Specjalizacja kancelarii adwokackiej – przykłady

O konieczności ponoszenia opłat sądowych mówi ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Każde postępowanie oznacza poniesienie kosztów przez obie strony, jednak w ostateczności zależy to od przebiegu sprawy. Finalnie poniesienie kosztów sądowych w całości należy do strony, która przegrała w prowadzonym postępowaniu. Wówczas zobowiązuje się do zwrócenia wszystkich wydatków stronie zwyciężającej. Istnieją jednak sytuacje, tj. umorzenie postępowania czy uniewinnienie osoby oskarżonej, w których to sąd określa wysokość kosztów do poniesienia. Oskarżyciel prywatny musi ponieść wszystkie koszty, natomiast jeśli nastąpiło zawarcie ugody, wówczas każda ze stron jest odpowiedzialna wyłącznie za swoje koszty. W wyjątkowych sytuacjach wszelkie koszty przejdą na oskarżonego bądź też na państwo. Zmniejszenie lub całkowite zniesienie kosztów sądowych następuje, gdy przegrana strona znajduje się w trudnej sytuacji materialnej.

Co wchodzi w skład kosztów sądowych?

Do kosztów sądowych zaliczamy:
– opłaty wynikające z założenia sprawy
– wydatki podlegające zwrotowi, np. zwrot kosztów podróży
– równowartość zarobku utraconego w związku z pojawieniem się w sądzie

Dochodzi do tego również wynagrodzenie adwokata, które nie może być wyższe od wydatków jednego obrońcy, kosztów sądowych oraz kosztów wynikających z osobistym pojawieniem się strony w sądzie.

Warto również pamiętać, że wszelkiego rodzaju pisma wnoszone do sądu (np. apelacja, zażalenie czy skarga na działalność sądu) również podlegają opłacie.

Ile wynoszą opłaty sądowe?

Opłata stała dotyczy spraw majątkowych oraz o prawach niemajątkowych. Jej wysokość zależy od rodzaju postępowania, jednak najczęściej są to kwoty sięgające kilku-kilkunastu tysięcy złotych.

Opłata stosunkowa jest naliczana w postępowaniach o prawa niemajątkowe. To 5 % wartości przedmiotu sporu sądowego. Dysproporcja jest ogromna, kwoty wahają się od 30 do nawet 100.000 złotych.

Najniższą opłatą sądową jest opłata podstawowa, pobierana w innych sprawach, niedotyczących opłat stałych i stosunkowych. Jej wysokość sięga 30 złotych i ponoszona jest wyłącznie podczas wnoszenia pisma.

Innym rodzajem opłaty jest tzw. opłata tymczasowa, która jest pobierana, kiedy przed rozpoczęciem postępowania, nie można określić wartości przedmiotu sporu.

W jaki sposób uiścić opłaty sądowe?

Można to zrobić zarówno osobiście, przekazując kwotę w kasie sądu lub elektronicznie, przelewając wszystkie opłaty. Wcześniej należy jednak sprawdzić numer rachunku sądu. Dostępne są zarówno w jego siedzibie, jak również na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Zwrot kosztów sądowych

Osobami, którym przysługuje taki zwrot są zarówno powód, jak i pozwany, ale również wezwani świadkowie.

Powód otrzymuje zwrot wszystkich poniesionych w trakcie postępowania kosztów sądowych od strony przegrywającej, niezależnie od sposobu w jaki sprawa została przegrana.

Z kolei osoba pozwana może dostać zwrot poprzez orzeczenie sądu o braku konieczności przeprowadzenia postępowania bądź o bezpodstawne roszczenia powoda.

Świadkowie otrzymują zwrot, jeśli stawili się w sądzie bez wcześniejszego wezwania, a pomimo tego zostali przesłuchani. W tej sytuacji muszą oni zgłosić żądanie zwrotu jeszcze w dniu rozprawy.

Nie zawsze to sąd rozstrzyga i decyduje o przyznaniu takiego zwrotu. Czasem sami musimy wystosować taki wniosek, który musi być złożony przed zamknięciem rozprawy, jeśli sąd nie działa z urzędu. Możemy również rościć zwrotu kosztów w formie spisu wszystkich poniesionych przez nas wydatków, niewymagającego ich udowadniania.

Osobną kwestią jest zwrot takich wydatków jak:
– dojazd do sądu, jeśli znajduje się on co najmniej 10 km od naszego miejsca zamieszkania
– nocleg związany z dużą odległością sądu od miejsca zamieszkania (do 300 zł za dobę)
– zarobek utracony na skutek osobistego stawiennictwa w sądzie (maksymalnie 1000 zł za dzień pracy)